انواع پورت‌های تلویزیون و کاربرد آن‌ها

آيا تا به حال پورت‌های مختلف و رنگارنگ پشت تلویزیون، توجه شما را به خود جلب کرده است؟ حتما بارها از خود پرسیده‌اید که چرا با پیشرفت تکنولوژی و ورود مدل‌های جدید به بازار، تعداد پورت‌ها نیز افزایش می‌یابد. این در حالی است که هر کدام از این پورت‌ها، قابلیت و امکانات جدیدی را به تلویزیون اضافه کرده و کارایی آن‌ها را بیشتر کرده‌اند.
اما سوال اینجاست که هر کدام از این پورت‌ها چه کاربردی دارند؟

هرکه را بهر کاری ساخته‌اند!

تلویزیون‌های جدید دیگر مثل یک جعبه نمایش نیستند که تنها کانال‌های تلویزیون را از طریق آنتن دریافت کنند و روی صفحه، نمایش دهند. تلویزیون‌های جدید، با وصل شدن به دیگر دستگاه‌های خانه و اتصال به اینترنت، تجربه بسیار هیجان انگیزتری از تماشای تلویزیون را برای ما رقم زده‌اند.  
هر کدام از این پورت‌ها، کارایی به خصوصی دارند. با برخی از آن‌ها تا حدودی از قبل آشنایی داریم، برای نمونه می‌دانیم که برای استفاده از بهترین کیفیت تصویر تلویزیون، باید از کابل HDMI استفاده کنیم.
همیشه قرار نیست امکانات جدید تنها جنبه تبلیغاتی داشته باشند، زیرا برخی از آن‌ها واقعا امکانات جالبی را در اختیار ما قرار می‌دهند. با رادهوم همراه شوید تا با کارکرد و نحوه استفاده از این پورت‌ها آشنا شویم.

کامپوزیت Composite

به گمانم آشنایی ما ایرانی‌ها با کابل‌‌های سه رنگ کامپوزیت، حتی از کابل HDMI نیز بیشتر باشد. 
این ورودی‌ها را در اکثر تلویزیون‌های  قدیمی‌تر می‌توان مشاهده کرد. نقش آن‌ها تا حدودی مانند ورودی های HDMI است.
در واقع آن دسته از تلویزیون‌های قدیمی که فاقد ورودی HDMI هستند، از این مشخصه استفاده می‌کنند. برای این پورت‌ها، از کابل های RCA استفاده می‌شود که مختص ورودی‌های تصویر و صدای استریو هستند.

در کامپوزیت، کابل زرد رنگ مسئول انتقال سیگنال‌های ویدیویی با کیفیت استاندارد یا همان SD است. کابل‌‌های قرمز و سفید، با انتقال کانال‌های صوتی چپ و راست، صدایی استریو به وجود می‌آورند.
البته رعایت ترتیب و جایگذاری این کابل‌ها در پورت همرنگ آن، ضرورت چندانی نداشته و این کدگذاری رنگی صرفا برای اطمینان از اتصال صحیح سیم‌‌ها در ورودی و خروجی دستگاه است.   

با وجود اینکه کابل‌های کامپوزیت بسیار قدیمی هستند و سیگنال آن‌ها آنالوگ است، هنوز تجهیزاتی وجود دارند که برای اتصال به تلویزیون از این پورت‌ها استفاده می‌کنند. 
پورت‌های کامپوزیت می‌توانند برای اتصال دستگاه‌هایی مانند : Xbox 360 Sega، PlayStation 1، 
، Wii، DVR، دوربین فیلمبرداری قدیمی، VCR و …. مورد استفاده قرار گیرند.

کامپوننت Component

پورت کامپوننت همانند کامپوزیت، از کابل‌های RCA استفاده می‌کند، با این تفاوت که به جای یک ورودی تصویر و دو ورودی صدا، سه ورودی تصویر و دو ورودی صدا دارد. این مهم، موجب افزایش کیفیت تصویر انتقالی خصوصا در هنگام استفاده از کنسول بازی می‌شود.
 کیفیت انتقالی کابل کامپوزیت، SD بوده که چندان مطلوب نیست، کابل‌های کامپوننت آمدند تا بدون ارتقا یا تعویض کنسولی مانند نینتندو، تصاویر با کیفیت‌تر HD را نمایش دهند و بازی کردن را بیش از پیش لذت بخش‌ کنند. 

جک 3.5 میلی متری 

جک ۳.۵ میلی‌متری یا فیش صدای استریو، یک پورت استاندارد است که امکان پخش صدا به صورت استریو را از طریق تلویزیون یا بلندگو‌ها فراهم می‌کند.
کابل ۳.۵ میلیمتری، دارای ۲ فیش است که از یک طرف به تلویزیون و از طرف دیگر به دستگاه وصل می‌شود. با استفاده از این کابل، می‌توان هدفون، اسپیکر و … را به تلویزیون وصل کرد. 

پورت  VGA 

از دیرباز، برای اتصال کامپیوتر به مانیتور یا ویدئو پروژکتور، از کابل VGA استفاده می‌شد. این کابل در واقع تصویر را به صورت آنالوگ به نمایشگر انتقال می‌‌دهد.
در پورت‌‌های جدیدتر مانند DVI یا HDMI، اطلاعات تصویری به صورت دیجیتالی منتقل می‌شوند که این مهم، کیفیت بهتر و وضوح تصویر بالاتر تصاویر را به دنبال دارد. علاوه بر کامپیوتر، لپ‌‌تاپ‌های قدیمی نیز، از این کابل برای انتقال تصویر به ویدئو پروژکتور یا مانیتور استفاده می‌کنند. 
لازم به ذکر است که این پورت، صدا را انتقال نمی‌دهد و برای انتقال صدا باید از کانکتور مجزا مانند جک ۳.۵ میلی‌متری استفاده کنیم.  

پورت DVI 

پورت DVI، نسل جدیدتر کابل های ‌VGA می‌باشد. مزیت این پورت، این است که می‌تواند تصاویر را هم به صورت دیجیتال و هم در صورت عدم پشتیبانی دستگاه، به شکل آنالوگ انتقال دهد. انواع جدید این پورت‌ها، می‌توانند کیفیت ۱۰۸۰i را نیز انتقال دهند.
کابل‌های با برچسب DVI-I (پورت های دوگانه) می‌توانند صدا را نیز انتقال دهند، البته همانطور که گفته شد، می‌بایست لپ تاپ یا رایانه ما این قابلیت را پشتیبانی کند.
پورت DVI، به گیمرهایی که دارای کامپیوترهای کوچک هستند این امکان را می‌دهد تا با استفاده از صفحه‌نمایش بزرگ، از بازی کردن لذت بیشتری ببرند.

پورت USB

پورت‌های USB، یکی از پرکاربردترین ورودی‌های تلویزیون هستند که در تمام تلویزیون‌ها وجود دارند. البته تعداد این پورت در تلویزیون‌ها متفاوت است. تلویزیون‌‌های هوشمند، معمولا بین ۲ تا ۳ پورت USB دارند، در حالی که تلویزیون‌‌های معمولی، نهایتا به یک پورت USB مجهز هستند.

اصلی‌ترین کاربرد این پورت، انتقال چندرسانه‌ای است که از طریق اتصال فلش مموری یا هارد اکسترنال به دستگاه فراهم می‌شود.
با استفاده از آن می‌توان به سادگی موزیک‌ و یا فیلم‌های مورد علاقه خود را به دستگاه انتقال داد. همچنین در صورت پشتیبانی تلویزیون از قابلیت ضبط برنامه یا‌ PVR، می‌توانیم برنامه ضبط شده را روی فلش بریزیم و از طریق لپ‌تاپ تماشا کنیم. 

 همچنین شرکت‌ها، برای عیب یابی و یا بروزرسانی نرم افزار تلویزیون‌های هوشمند، با استفاده از USB، این کار را انجام می‌دهند. لذا، وجود این پورت از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از پورت USB، می‌توان برخی از دستگاه‌ها مانند : هندزفری بلوتوثی، پاور بانک، PSP، دسته کنسول  و … را شارژ کرد. همچنین دستگاه‌های کوچکی مانند پنکه دستی رومیزی، از این طریق قابل شارژ هستند. 

پورت HDMI  

امروزه پورت HDMI، به جز جدانشدنی تلویزیون‌ها تبدیل شده است به گونه‌ای که با استفاده از این پورت، دیگر نیازی به پورت‌‌های Optical، VGA، DVI و .. نیست. HDMI، استاندارد اتصال وسایل صوتی و تصویری به یکدیگر است که قابلیت انتقال صدا و تصویر به صورت همزمان را دارد. HDMI اطلاعات را به صورت دیجیتال و با سرعتی بالا انتقال می‌دهد که نتیجه آن، صدا و تصویری با کیفیت است. 

به وسیله این پورت، می‌توان دستگاه‌های مختلفی مانند : کنسول های بازی، دستگاه‌های پخش بلوری(Blu-Ray) ، اندروید باکس، ستاپ باکس، لپ تاپ، دوربین، DVR و … را به دستگاه متصل کرد. 

 پورت HDMI، ورژن‌های مختلفی دارد‌:‌ ورژن اول یا 1.0 آن، توانایی انتقال تصاویر با کیفیت ۱۰۸۰ یا Full HD را دارد. ورژن 2.0 این پورت نیز، توانایی انتقال و نمایش تصاویر با کیفیت 4K را دارا می‌باشد. آخرین نسخه این پورت پرکاربرد، نسخه 2.1 است که علاوه بر تصویر Full HD، می‌تواند تصاویر 4K را در فریم بالا و همچنین تصویر 8K را انتقال دهد. 

در برخی از تلویزیون‌ها، از پورت HDMI CEC استفاده می شود. این پورت، برای کنترل دستگاه‌های متصل به تلویزیون با یک ریموت کنترل، به کار می رود. البته چون در بیشتر موارد این اتصال به خوبی برقرار نمی شود، HDMI ARC جای آن را گرفته است.
به عنوان مثال اگر گیرنده دیجیتال یا رسیور را از طریق ورودی HDMI ARC به تلویزیون وصل کنیم، می‌توانیم عملکردهایی مانند روشن و خاموش کردن یا تنظیم صدای دستگاه متصل به تلویزیون را از طریق کنترل خود تلویزیون انجام دهیم.

eARC، یکی از ویژگی‌های پیاده سازی شده در ورژن HDMI 2.1 است، بزرگترین مزیت آن این است که باند و سرعت پهنای باند را به طرز چشمگیری بهبود می بخشد. با این کار، می‌توان صدا را از تلویزیون به گیرنده Soundbar یا AV، با کیفیت بسیار بالا و  فرمت های Dolby Atmos و DTS انتقال داد.

ورودی Optical Audio/Digital Audio

این ورودی، به کابل صوتی نوری معروف بوده و اطلاعات را از طریق نور قرمز به دستگاه منتقل می‌کند. با این کابل به راحتی می‌توان صدا را بدون عیب و نقص انتقال داد و پخش نمود. . این پورت، می‌تواند صدا را با تکنولوژی دالبی نیز پخش کند. البته این مورد تنها در حالتی ممکن است که فیلم، با سیستم صدای دالبی ضبط شده باشد. لازم به ذکر است که در برخی از برندهای تلویزیون، پورت Optical Audio به Toslink معروف است.

در کنار Optical، پورت کواکسیال نیز، برای انتقال صدا به صورت دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساندبار و گیرنده‌های AV از جمله دستگاه‌هایی هستند که به این نوع پورت وصل می‌شوند.
تفاوت این دو کابل در این است که کواکسیال، از جنس مس بوده و در مقابل، کابل اپتیکال نوری است. کابل نوری در برابر نویز و اختلالات الکترونیکی عملکرد بهتری دارد و علاوه بر آن، انعطاف پذیری کابل نیز بیشتر است.
به طور کلی، پورت HDMI، می‌تواند به تنهایی جایگزین پورت‌های انتقال صدای دیجیتال و اپتیکال شود، چراکه هم تصویر و هم صدا را به صورت همزمان و بدون کوچک‌ترین افت کیفیتی ارسال می‌کند. 

ورودی آنتن Antenna In یا RF 

هرچند امروزه استفاده از گیرنده‌های دیجیتال و ستاپ باکس‌ها رواج پیدا کرده است و این دستگاه‌ها عموما خروجی HDMI دارند،اما هنوز ورودی آنتن از برخی تلویزیون‌ها حذف نشده است.
این پورت، بیشتر در تلویزیون‌هایی وجود دارد که فاقد درگاه HDMI و ورودی صدا و تصویر AV هستند. در گذشته از این پورت برای انتقال صدا و تصویر از آنتن خارجی به تلویزیون استفاده می‌شد. این پورت، داده‌های آنالوگ را به صورت Broadcast و حداکثر رزولوشن 1080P، انتقال می‌دهد.

ورودی اترنت Ethernet

در تلویزیون های جدید و هوشمند که دارای سیستم عامل هستند، ورودی LAN یا Ethernet وجود دارد. با استفاده از این پورت می‌توان دستگاه را به اینترنت متصل کرد و به دنیای اپلیکیشن‌ها و فیلم و سریال وارد شد. با اتصال این  پورت به تلویزیون، حتی می‌توان به اینترنتی پرسرعت‌تر از وای فای دست یافت. 

پورت Ex-Link

ex-link، یکی از پورت‌های کمتر متداول تلویزیون‌ها است که تنها در برخی از برند‌ها وجود دارد. این ورودی در واقع برای تکنسین‌های تلویزیون ساخته شده است تا آن‌ها بتوانند نرم افزار تلویزیون را بروزرسانی کنند. 

پورت S-Video 

پورت s-video یا separate video، یک استاندارد سیگنال دهی ویدیویی می‌باشد که خروجی آن معمولا در رزولوشن‌های ‌۴۸۰i یا ۵۷۶i است. این پورت، در مقایسه با پورت‌های کامپوزیت، از کیفیت بالاتری برخوردار است.  در مقابل، پورت کامپوننت کیفیت انتقال کمتری دارد.

 هر كابل كامپوزيت از 2 رشته تشكيل شده كه یكی برای انتقال داده تصویری و دیگری ارت محسوب می‌شود. در S-Video، سه رشته در هر كابل وجود دارد كه یكی برای انتقال تصویر سیاه و سفید، یکی برای انتقال داده‌های رنگی و دیگری هم  ارت کابل است.
در حال حاضر، برخی از ویدئو پروژکتورها و دستگاه‌‌های پخش کننده، هنوز مجهز به این پورت هستند اما با پیدایش HDMI، دیگر کسی به سراغ پورت S-VIDEO نمی‌رود.

 همانطور که در ابتدای متن به آن اشاره کردیم، هر پورت را بهر کاری ساخته‌اند! لذا قرار نیست در هنگام خرید تلویزیون، به تمامی آن‌ها دقت کنیم و تنها به دلیل داشتن پورت‌های بیشتر، تلویزیون قیمت بالاتر را خریداری کنیم.
پورت HDMI به تنهایی بار دیگر پورت‌های تلویزیون را به دوش می‌کشد، بی آنکه اعتراضی کند. علاوه بر HDMI، پورت USB نیز استفاده‌های زیادی دارد. برای انتقال صدا با کیفیت بالا، پورت HDMI eARC و در صورت نبود آن پورت HDMI ARC بهترین گزینه است. ورودی LAN نیز مختص تلویزیون‌های هوشمند می‌باشد که معمولا به دلیل وجود قابلیت وای فای در تلویزیون‌های هوشمند، دیگر از کابل برای اتصال به اینترنت استفاده نمی‌شود.